Το «τέλος» του Άρη Βελουχιώτη

Ο Άρης Βελουχιώτης, κατά κόσμον Θανάσης Κλάρας έπεσε νεκρός στη χαράδρα του Φάγγου στη Μεσούντα Άρτας και ακόμα, 69 χρόνια μετά, αποτελεί μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της νεότερης ιστορίας μας. Ωστόσο το μυστήριο του θανάτου του παραμένει. Τελικά αυτοκτόνησε, ή τον σκότωσαν οι διώκτες του;
Σε σχετικό δημοσίευμα, η εφημερίδα το Έθνος της Κυριακής επιχειρεί να απαντήσει στο μεγάλο αυτό ιστορικό ερώτημα, φέρνοντας στο φως μαρτυρίες από ιστορικά πρόσωπα που έζησαν ιδίοις όμμασι τις σκηνές της μάχης και συμπεριλαμβάνονται στο αρχείο του ιστορικού Ιάσονα Χανδρινού.
Όπως αναφέρει το Έθνος της Κυριακής, τα δραματικά γεγονότα, περιγράφηκαν από τους διώκτες του Βελουχιώτη που εγκλώβισαν την ομάδα του, αλλά και από τους επιζήσαντες μαυροσκούφηδες που έμειναν πιστοί στον αρχηγό τους και δεν τον εγκατέλειψαν παρά τη διαφωνία του με τη Βάρκιζα και την διαγραφή του από το ΚΚΕ.
Ανάμεσα στους διώκτες του ήταν και ο Ζαχαρίας Π. ο οποίος άφησε γραπτή μαρτυρία από την καταδίωξη και εξηγεί πώς σκοτώθηκαν ο Κόζιακας (Κώστας Αργύρης), ο Νικήτας (Θωμάς Αρχιμανδρίτης) και πώς πέθανε τελικά ο Άρης Βελουχιώτης και ο Τζαβέλας. Η εν λόγω μαρτυρία προέρχεται από το αρχείο του Ιάσονα Χανδρινού και δημοσιεύεται για πρώτη φορά, από το Έθνος της Κυριακής.

Όπως αφηγείται ο Ζαχαρίας Π.: «Με το πέρασμα του ποταμού, τους πήραμε είδηση και ειδοποίησα τον Βόιδαρο στην Αγία Παρασκευή (ο Βόιδαρος ήταν οπλαρχηγός της ΕΔΕΣ στην Κατοχή και επικεφαλής ένοπλης ομάδας αντικομουνιστών). Ο Άρης μετακινήθηκε την άλλη μέρα σε μία σπηλιά στη δύσβατη πλαγιά του βουνού, όπου λημέριασε και προσπάθησε να έρθει σε επαφή με τον Τζουμάνη (τοπικό στέλεχος του ΕΑΜ και οδηγός των μαυροσκούφηδων). Και πάλι ειδοποίησα τον Βόιδαρο για τις κινήσεις του Άρη και την ίδια μέρα ανέβηκα στο Μυρόφυλλο. Συναντήθηκα με τον Μόκα και τον ανθυπολοχαγό της Εθνοφυλακής Μουρελάτο. Το απόγευμα οι ένοπλες ομάδες του Μόκα και της Εθνοφυλακής κινήθηκαν από Μυρόφυλλο και πήραν θέσεις κατά μήκος του ποταμού. Από την άλλη πλευρά, ο Κώστας Βόιδαρος,ο Γιώργος Ζαγκαβιέρος και ο Κώστας Ζαφείρης (αντάρτες του ΕΔΕΣ που συμμετείχαν στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου το 1942) προχώρησαν στην κακοτράχαλη πλαγιά για την εξουδετέρωση του Άρη. Ο κλοιός από λεπτό σε λεπτό γινόταν πιο ασφυκτικός. Η μάχη κράτησε ως το σούρουπο. Η διαφυγή του Άρη ήταν πλέον αδύνατη. Ο Βόιδαρος, εκτιμώντας την κατάσταση, έστειλε συνδέσμους στον ταγματάρχη Τζινιέρη στο Τετράκωμο για να προωθήσει δυνάμεις μέσα στη νύχτα από τη βόρεια πλευρά του Αχελώου για να κλειστεί και η τελευταία πιθανή δίοδος διαφυγής. Ηταν νύχτα που έφυγα από το τμήμα του Βόδιαρου για τη Μεσούντα. Προχωρώντας πιο πέρα είδα ένα φως σε μία καλύβα στο δάσος. Την ώρα που πλησίασα μπήκε μέσα ένας γεροδεμένος άνδρας με άσπρη γενειάδα. Προτού να πει κουβέντα πρότεινα το όπλο και φώναξα "ψηλά τα χέρια". Εκείνος φώναξε "μη με σκοτώσετε είμαι ο Δράκος και μπορώ να σας φανώ χρήσιμος". Ήταν ο Σωτήρης Δράκος, ένα από τα πρωτοπαλίκαρα του Άρη που μόλις έπεσαν οι πρώτοι πυροβολισμοί πέταξε το όπλο του και έφυγε. Τον έδεσα πισθάγκωνα και τον οδήγησα στον Βόιδαρο. Εκεί ομολόγησε τη μεγάλη ταλαιπωρία τους και ότι ο Άρης με τους συντρόφους του αυτοκτόνησε πιο κάτω από το κρησφύγετο στην απότομη πλαγιά. Πέρασε εκείνη η νύχτα και πολύ πρωί με οδηγό τον Δράκο φτάσαμε στο λημέρι όπου λίγο πιο κάτω βρίσκονταν τρία πτώματα γενειοφόρων. Ο Δράκος έδειξε ένα και είπε: "Αυτό το σκυλί είναι ο Άρης". Ο διπλανός του ήταν ο Τζαβέλας και ο τρίτος ο Νικήτας. Έδωσα το μαχαίρι στο Δράκο και έκοψε τα κεφάλια του Άρη και του Τζαβέλα, τα τοποθέτησε στην περισκελίδα του και τραβήξαμε για τη Μεσούντα. Στην πλατεία στο καφενείο του Θάνου, τοποθετήθηκαν τα κεφάλια σε κοινή θέα.»
Στην εφημερίδα Έθνος της Κυριακής δημοσιεύεται επίσης και ένα ακόμη κείμενο, από σύντροφο του Άρη Βελουχιώτη, τον Βαγγέλη Γκανέζο, ο οποίος κρύφτηκε σε ένα βράχο και σώθηκε και μετά κατέφυγε στους Μελισσουργούς της Άρτας, πέρασε στη Γιουκοσλαβία κι από εκεί στη Σοβιετική Ένωση.
Ο ίδιος στο απόσπασμά του αναφέρει τα τελευταία λόγια του Άρη, επιβεβαιώνοντας την αυτοκτονία του: «Η ώρα ήταν 9 μ.μ. Από την απέναντι μεριά του Μυροφύλλου, ένα εχθρικό πυροβόλο χτυπούσε κατ' άξονα τη ρεματιά. Μπροστά μας σκοτώνεται ο Κόζιακας και πιο κάτω τραυματίζεται ο Λέων (ψευδώνυμο του Γιάννη Νικολόπουλου), στο δεξιό μέρος του μετώπου πάνω από το μάτι και γυρίζει πίσω γεμάτος αίματα. Για μία στιγμή ακούω τον Άρη να λέει "Έζησα 40 χρόνια, έζησα και καλά και άσχημα. Κοιτάξτε εσείς τι θα κάνετε τώρα, γεια σας" Βγάζει το πιστόλι του και αυτοκτονεί. Δεν μπόρεσα να καταλάβω τη σκέψη του ούτε και να αντιδράσω»