Παρασκευή 15 Ιουνίου 2018

Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα: Γεννήθηκε σαν σήμερα και πέθανε με ανοιχτά τα μάτια -in.gr

Ο Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα ήταν και παραμένει μία από τις σπουδαιότερες μορφές της ιστορίας της Λατινικής Αμερικής και της κομμουνιστικής ιδέας διεθνώς. Γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 14 Ιουνίου του 1928 στο Ροζάριο της Αργεντινής και δολοφονήθηκε στις 9 Οκτωβρίου του 1967 στην Βολιβία. Ήταν λαϊκός ήρωας, έγινε θρύλος, ποίημα και τραγούδι. Κι αγαπούσε την μπάλα.

Έπασχε από άσθμα κι έτσι έλαβε κατ’ οίκον εκπαίδευση, χωρίς όμως να του λείψουν οι φίλοι, αφού καθημερινά μπαινόβγαιναν στο σπίτι του παιδιά από την γειτονιά, προερχόμενα από όλα τα κοινωνικά στρώματα.  Του άρεσε η λογοτεχνία, η ποίηση και η φιλοσοφία. Του άρεσε και η φωτογραφία.

Όταν τελείωσε το λύκειο αποφάσισε να γίνει μηχανικός, γράφτηκε στη σχολή Εφαρμοσμένης Μηχανικής και για λίγο εργάστηκε σε δημόσια έργα. Όμως, ο απρόσμενος θάνατος της γιαγιάς του, την οποία φρόντισε κατά τις τελευταίες της ημέρες και η δική του κακή υγεία, τον έστρεψαν τελικά προς την ιατρική.

Από το 1948 μέχρι το 1953 ο Τσε θα φοιτήσει και θα ολοκληρώσει την ιατρική του Μπουένος Άιρες. Όσο είναι φοιτητής πρόκειται να έρθει σε επαφή με παράνομες αριστερές οργανώσεις και θα μελετήσει κομμουνιστές φιλοσόφους -Μαρξ, Λένιν, Τρότσκι και Μάο Τσετούνγκ. Όσο σπούδασε μπόρεσε να εργαστεί ως νοσοκόμος σε εμπορικά πλοία του αργεντίνικου στόλου κι έτσι ταξίδεψε σε χώρες τις Λατινικής και κεντρικής Αμερικής. Εκεί ήρθε σε επαφή με την αθλιότητα των κοινωνικών συνθηκών, πράγμα που τον έκανε να εντρυφήσει στην πολιτική μελέτη. Κάπως έτσι αποφάσισε να βοηθήσει, αρχικά, τον κόσμο. Δούλεψε ως εθελοντής σε λεπροκομείο στο Περού, ακολούθησαν η Κολομβία και η Βενεζουέλα.


Η πολιτική κατάσταση εκείνη την περίοδο ήταν τεταμένη σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική, που υπέφερε από τις ανισότητες και τις δικτατορίες. Ο Τσε Γκεβάρα θα έρθει σε επαφή με πολιτικές οργανώσεις τις αριστεράς από σχεδόν όλες τις χώρες. Ένα ταξίδι στην Γουατεμάλα θα δώσει σχήμα στις ιδέες του.

Λίγο πριν την επανάσταση
Ανάμεσα στα πολλά ταξίδια του, ερχέται κι εκείνο στην Γουατεμάλα. Εκεί θα γνωρίσει την Ίλδα Γκαέδα, οικονομολόγο εξόριστη από το Περού, η οποία συμμετείχε στην Λαϊκή Επαναστατική Αμερικανική Συμμαχία. Στην Γουατεμάλα εργαζόταν στην κρατική υπηρεσία του Ινστιτούτου Προώθησης και Παραγωγής. Εκείνη την περίοδο, το λαϊκό καθεστώς του Χακόμπο Άλμπενς προωθούσε μεταρρυθμίσεις εν μέσω πολιτικής κρίσης. Ο Τσε, με την διαμεσολάβηση της Γκαδέα, ήρθε σε επαφή με εξόριστους αριστερούς και διανοούμενους. Μέχρι το 1954 θα έχει διαλέξει πολιτική θέση. Επιλέγει να στηρίξει το κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα, λαμβάνοντας οριστικά θέση υπέρ της κυβέρνησης της Γουατεμάλας.

Λίγο καιρό αργότερα, επιχειρείται πραξικόπημα καθοδηγούμενο από την CIA υπό τον συνταγματάρχη Κάρλος Καστίγιο Άρμας με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης. Ο Τσε Γκεβάρα συμμετέχει στην ένοπλη πολιτοφυλακή της κομμουνιστικής νεολαίας. Τελικά θα καταταγεί στο μέτωπο της αντίστασης ως γιατρός. Στις 27 Ιουνίου η κυβέρνηση Άρμπενς παραιτείται και το νέο καθεστώς κυνηγάει τους αντιφρονούντες. Ο Τσε αναζητά πολιτικό άσυλο στην Αργεντινή.

Η Επανάσταση στην Κούβα

Μετά την φυγή του από την Γουατεμάλα πηγαίνει στο Μεξικό, τόπο που συγκέντρωνε εξορίστους από πολλές Λατινοαμερικάνικες χώρες. Εκεί συναντά τον Νίκο Λόπες, κουβανό εξόριστο, φίλο του από την Γουατεμάλα και την Ίλδα Γκαδέα. Εργάζεται ως γιατρός και ως φωτογράφος, ενώ τα οικονομικά του είναι σε άθλια κατάσταση. Το επόμενο καλοκαίρι, του 1955, γνωρίζει τον Ραούλ Κάστρο, αδερφό του Φιντέλ. Τον Ιούλιο γνωρίζει τον Φιντέλ, ο οποίος ήδη τότε είχε το όνομα του ήρωα. Είχε ηγηθεί μιας αποτυχημένης ένοπλης επίθεσης στο στρατόπεδο της Μονκάδα το 1953, είχε φυλακιστεί από το καθεστώς του Μπατίστα και κατά την αποφυλάκισή του διέφυγε στο Μεξικό. Ξεκινά μία φιλία που θα άλλαζε τον ρου της Λατινοαμερικάνικης ιστορίας.

Σταδιακά αρχίζουν να συζητούν για το ενδεχόμενο της οργάνωσης ενός αντάρτικου με στόχο την ανατροπή της δικτατορίας Μπατίστα στην Κούβα. Παράλληλα, ο Γκεβάρα θα γίνει πατέρας.

Στις 26 Ιουλίου του 1959 ξεκινά ενα κίνημα με σκοπό την ένοπλη ανατροπή του καθεστώτος, που προετοιμάζεται ήδη από το 1956. Ο Γκεβάρα συνοδεύει τους αντάρτες στο πλοιάριο Γκράνμα (παράνομα από το Μεξικό προς την Κούβα) με την ιδιότητα του γιατρού, αλλά εκπαιδεύεται ένοπλος.  Τότε είναι και η περίοδος που αποκτά το παρατσούκλι «Τσε», ένα επιφώνημα αργεντίνικο που στους κουβανούς φαινόταν αστείο.

Τα πρώτα χρόνια στην Κούβα, από το 1956, είναι γεμάτα μάχες. Ο ανταρτοπόλεμος δεν παύει ποτέ και σύντομα ο Τσε ανακηρύσσεται Κομαντάντε του Επαναστατικού Στρατού της Κούβας. Ο Κάστρο εντυπωσιάζεται από το πείσμα και το μυαλό του Τσε και του εμπιστεύεται την ηγεσία της Δεύτερης Φάλαγγας, καθιστώντας τον έτσι δεύτερο τη τάξει στην ηγεσία του Επαναστατικού Στρατού.

Ο υπουργός που αρνήθηκε το αξίωμα

Μετά την επανάσταση ο Κάστρο αναλαμβάνει την διακυβέρνηση. Ο Τσε αναλαμβάνει την διοίκηση του στρατοπέδου Λα Καμπάνια, ενός τόπου φυλάκισης και εκτελέσεων αντιφρονούντων. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 1959, φεύγει από την Κούβα. Πηγαίνει στην Ασία και την Ευρώπη και τέλος επισκέπτεται την ΕΣΣΔ. Εκεί, καταλήγει σε συμφωνία με τον Νικίτα Χρουτσώφ: ΟΙ Σοβιετικοί θα αγόραζαν ζαχαροκάλαμα και θα προμήθευαν την Κούβα με πετρέλαιο. Έτσι, δομήθηκε η πρώτη συμμαχία.

Επέστρεψε στην Κούβα, έλαβε την κουβανική υπηκοότητα και ανέλαβε   τον τομέα Βιομηχανίας του Εθνικού Ινστιτούτου της Αγροτικής Μεταρρύθμισης και τη διεύθυνση της τράπεζας της Κούβας. Προωθεί την αγροτική μεταρρύθμιση που υποστήριζε και μοίρασε αγροτικές εκτάσεις σε όλους τους πολίτες. Η Κούβα έκοψε νέα χαρτονομίσματα. Εγκαινίασε την ημέρα εθελοντισμού, όπου όλοι οι πολίτες θα δούλευαν στα ζαχαροκάλαμα χωρίς αμοιβή, πράγμα που έκανε και ο ίδιος. Κι αυτός και η οικογένειά του μετακινούνταν με το λεωφορείο, αρνούμενοι το υπουργικό αυτοκίνητο.

Οι ΗΠΑ, ανησυχώντας για το νέο καθεστώς, ξεκινούν σχέδια ανατροπής του. Κηρύχθηκε εμπάργκο σε όλα τα εμπορεύματα με προορισμό την Κούβα. Ο Τσε ξεκινά κύκλο επαφών με την ΕΣΣΔ, την Κίνα, την Βόρειο Κορέα και την Ανατολική Γερμανία για να αναπληρωθεί το κενό και καταλήγει σε συμφέρουσες συμφωνίες.  Αναλαμβάνει υπουργός Βιομηχανίας της Κούβας. Το 1961 η Αμερική εισβάλει στον Κόλπο των Χοίρων. Ο Τσε αναλαμβάνει την απόκρουση της εισβολής και κερδίζει τη μάχη.

Το αιώνιο ταξίδι

Το 1964 ο Τσε εξαφανίζεται και ξεκινούν έντονες φημολογίες περί ρήξης του με τον Κάστρο. Μία επιστολή του λύνει το μυστήριο: Φεύγει για το Κονγκό (και στη συνέχεια για όλον τον κόσμο) με σκοπό να ενισχύσει επαναστάσεις που είναι έτοιμες να γεννηθούν. Μαζί με 12 ακόμα κουβανούς πολεμιστές ενισχύουν τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό και τους ακολουθούν 100αδες άλλοι Κουβανοί, συνθέτοντας μία φάλαγγα. Εκεί αντιλαμβάνεται πως η Αφρική αποτελεί τον τελευταίο κρίκο του ιμπεριαλισμού, όπως θα αναφέρει, και αποφασίζει να αφιερώσει τις δυνάμεις του σε αυτήν.

Με τα μέλη της κουβανικής ομάδας που έχουν επιζήσει, φεύγει και πηγαίνει στην Τανζανία. Το 1966 πηγαίνει με πλαστό διαβατήριο στην Πράγμα. Εκεί επεξεργάζεται την ιδέα ενός νέου αντάρτικου στην Λατινική Αμερική, με αρχικό στόχο το Περού και στη συνέχεια την Βενεζουέλα.

Το τέλος

Το 1966 ξεκίνησε η επιχείρηση της οργάνωσης αντάρτικου στην Βολιβία. Ο Τσε συγκεντρώνει, οργανώνει, στήνει το βολιβιανό αντάρτικο με το κωδικό όνομα «Ραμόν».  Το Μάρτιο του 1967 σημειώθηκαν οι πρώτες επιτυχίες, όταν οι αντάρτες έστησαν ενέδρες και εξολόθρευσαν δυνάμεις του ανοργάνωτου βολιβιανού στρατού.  Στη Λα Πας οι φήμες οργίαζαν  και ο βολιβιανός Τύπος έκανε λόγο για εισβολή ξένων δυνάμεων και φονικές μάχες. Στις 27 Μαρτίου ο πρόεδρος Μπαριέντος αναγκάστηκε, σε ραδιοφωνικό του μήνυμα, να παραδεχθεί την ύπαρξη του αντάρτικου, αποδίδοντάς το σε «ξένη δύναμη που επιβουλεύεται τη χώρα». Ωστόσο, αρνήθηκε ότι συμμετείχε σε αυτό ο Γκεβάρα, υπολογίζοντας την επίδραση που θα μπορούσε να ασκήσει στον πληθυσμό η είδηση ότι ο λαοφιλής ήρωας της κουβανικής επανάστασης βρίσκεται στα βουνά της Βολιβίας.

Οι μάχες κλιμακώνονται και το καθεστώς δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τους αντάρτες. Παρεμβαίνουν οι ΗΠΑ, δημιουργώντας στρατόπεδο εκπαίδευσης μισθοφόρων, κίνηση που αποδίδει και σταδιακά το αντάρτικο χάνει έδαφος. Ωστόσο, τον Μάιο ξεκινά ένα κύμα πολύ μαζικών διαδηλώσεων -φοιτητών και εργατών- με εξεγερσιακό χαρακτήρα. Οι διαδηλωτές κουβαλούν φωτογραφίες του Γκεβάρα. Καταστέλλονται βίαια και 21 εργάτες πέφτουν νεκροί.

Από τον Ιούλιο η παρέμβαση των ΗΠΑ φέρνει τα πρώτα της αποτελέσματα. Οι ένοπλοι μισθοφόροι κερδίζουν έδαφος και επιτίθενται στους αντάρτες με τα ίδια όπλα: Την τακτική του αιφνιδιασμού. Οι μάχες κλιμακώνονται και ο Οκτώβριος είναι μήνας θανάτου.

Στις 9 Οκτωβρίου του 1967, σε  ηλικία 39 ετών, ο Τσε πέφτει νεκρός από σφαίρα του βολιβιανού στρατού. Την προηγούμενη ημέρα, ο Τσε τραυματίζεται κατά την διάρκεια μάχης, ενώ εξοντώνονται οι σύντροφοί του. Μεταφέρεται στην αίθουσα ενός σχολείου στην Λα Χιγκέρα. Οι εντολές του καθεστώτος είναι σαφείς. Εκτελέστηκε με 9 σφαίρες, για να φανεί πως πέθανε στη μάχη, φωνάζοντας στους εκτελεστές του:  Πυροβολήστε με δειλοί. Θα σκοτώσετε μόνο έναν άνθρωπο, όχι τις ιδέες μου».

Το σώμα του ακρωτηριάστηκε από έναν στρατιωτικό γιατρό. Θάφτηκε σε άγνωστο σημείο. Ο τάφος ανακαλύφθηκε το 1997. Τότε έγινε και η κηδεία του, στην Κούβα, παρουσία του Φιντέλ Κάστρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου