Η προέλαση του Αποσπάσματος Γεννάδη για την κατάληψη των Γρεβενών 1912
Το πρωί της 15ης Οκτωβρίου, ημέρα Δευτέρα, άρχισε η προέλαση του Αποσπάσματος Γεννάδη από το Φελλί προς τα Γρεβενά. Ένας λόχος ορίστηκε ως εμπροσθοφυλακή της φάλαγγας.
Γύρω στις 10:00 ώρα οι μονάδες του Αποσπάσματος έφθασαν στη νότια πλευρά της πόλης, στα υψώματα της Αγίας Παρασκευής και του Προφήτη Ηλία. Στη συνέχεια προωθήθηκαν για εξερεύνηση δύο λόχοι, οι οποίοι κατέλαβαν θέσεις γύρω από την πόλη και εφάρμοσαν μέτρα περιμετρικής άμυνας. Τότε συγκεντρώθηκε η υπόλοιπη δύναμη και εισήλθε θριαμβευτικά στα Γρεβενά έχοντας επικεφαλήςτις πολεμικές σημαίες των δύο Ταγμάτων .
Με την είσοδο των στρατευμάτων στην πόλη παρουσιάστηκε ενώπιον του στρατιωτικού διοικητή η προσωρινή Διοικητική Επιτροπή, η οποία κατέθεσε την εξουσία. Την επιτροπή αυτή, που είχε καταρτισθεί μόλις εγκατέλειψε την πόλη ο τουρκικός στρατός με τον Μπεκήρ αγά, αποτελούσαν ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός Δάγγουλας, οι προύχοντες Νικόλαος Κουσίδης, Αθανάσιος Ηλίας, Νικόλαος Ζαμκίνος και Δημήτριος Μπούσιος (αδελφός του Γ. Μπούσιου), ο μέχρι τότε καϊμακάμης (έπαρχος) Γρεβενών Αλή Φερουζάν εφένδης και οι βέηδες Βεχήπ εφένδης και Ζουμπέρ εφένδης.
Ο Μητροπολίτης, ως εκπρόσωπος όλων, απηύθυνε την παρακάτω προσφώνηση προς τονσυνταγματάρχη Γεννάδη:
«Η προσωρινή Διοικητική Επιτροπή παραδίδει την αρχή σε σας το γενναιότατο Διοικητή του νικηφόρου Ελληνικού Στρατού, ο οποίος προελαύνοντας γοργά χάρισε την πολυπόθητη ελευθερία τόσο στην πόλη όσο και στην επαρχία Γρεβενών μετά από τόσους αιώνες δουλείας του Ελληνισμού. Σας συγχαίρει και συνάμα σας παρακαλεί να διαβιβάσετε στον ανδρείο Στρατηλάτη και Διάδοχο του ελληνικού Θρόνου Κωνσταντίνο την άπειρη ευγνωμοσύνη της Επιτροπής και του λαού της πόλεως και της περιφέρειας των Γρεβενών για την εθνική αποκατάσταση και την ελευθερία που μας δώρισε».
Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Β΄ Δάγγουλας
Ήταν η πρώτη φορά που Οθωμανοί υποδέχονταν με χειροκροτήματα και ζητωκραυγές τον Ελληνικό Στρατό. Ίσως αυτό να οφείλεται στην αντίδραση προς το καθεστώς καταπίεσης και αυθαιρεσίας που είχε επιβάλει στην περιφέρεια Γρεβενών ο λοχαγός του τουρκικού στρατού Μπεκήρ αγάς.
Τα Γρεβενά στη δεκαετία του 1910 (φωτ. λεύκωμα Β. Νικόπουλου)Τα Γρεβενά στη δεκαετία του 1910 (φωτ. λεύκωμα Β. Νικόπουλου)
Η τηλεγραφική αναφορά που υποβλήθηκε από το Γεννάδη αυθημερόν για την ενημέρωση του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου ήταν η εξής:
«Μεσημβρίαν κατέλαβον πόλιν Γρεβενών αμαχητί, του τουρκικού στρατού αποσυρθέντος εις Λειψίσταν(Νεάπολη) άμα τη αναγγελία της προελάσεως των ημετέρων. Υποδοχή εκ μέρους κατοίκων ανεξαρτήτως θρησκεύματος ενθουσιώδης.
Απόσπασμα Ευζώνων Γ ε ν ν ά δ η ς».
Το Απόσπασμα Γεννάδη κατέλαβε με αυτόν τον τρόπο την πόλη των Γρεβενών, χωρίς να χρειασθεί να δώσει μάχη. Η διοίκηση με τα Τάγματα στάθμευσαν στο χώρο του τουρκικού Νοσοκομείου, εκτός από τρεις λόχους που εγκαταστάθηκαν για ασφάλεια στα γύρω υψώματα ως εξής:
Ένας λόχος στο Βαρόσι.
Ένας λόχος στα βόρεια υψώματα της πόλης (ύψωμα 610).
Ένας λόχος στα νότια υψώματα της πόλης (υψώματα Αγίας Παρασκευής και Προφήτη Ηλία).
Για να μην υπάρχει κενό εξουσίας, ο συνταγματάρχης Γεννάδης, την επόμενη ημέρα (16 Οκτωβρίου) διόρισε Δήμαρχο της πόλης το δικηγόρο Νικόλαο Κουσίδη και οκτώ δημοτικούς συμβούλους (5 Έλληνες και 3 Οθωμανούς). Αυτό δείχνει ότι το οθωμανικό στοιχείο που κατοικούσε στην πόλη αποτελούσε το 1/3 περίπου του πληθυσμού αυτής.Η σύνθεση του πρώτου Δημοτικού Συμβουλίου της απελευθερωμένης πόλης των Γρεβενών ήταν:
Δήμαρχος: Νικόλαος Κουσίδης. Αντικατέστησε τον Οθωμανό δήμαρχο Βεχήπ εφέντη.
Μέλη Δημοτικού Συμβουλίου: Κωνσταντίνος Ζαρκοδήμος, Αθανάσιος Ηλίας, Νικόλαος Ζαμκίνος, Σπύρος Ευθυμιάδης, Δημήτριος Μπούσιος, Καζαφέρ εφένδης Ζομπέρ εφένδης και Κιαμήλ Χαμήτ εφένδης. Επίσης διορίστηκε ως γιατρός του Δημαρχείου ο Αλέξιος Παπαλεξίου.
ΠΗΓΗ:
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΤΟ 1912 – (Του Χρήστου Δ. Βήττου Υποστρατήγου ε.α. – Συγγραφέα)
Το πρωί της 15ης Οκτωβρίου, ημέρα Δευτέρα, άρχισε η προέλαση του Αποσπάσματος Γεννάδη από το Φελλί προς τα Γρεβενά. Ένας λόχος ορίστηκε ως εμπροσθοφυλακή της φάλαγγας.
Γύρω στις 10:00 ώρα οι μονάδες του Αποσπάσματος έφθασαν στη νότια πλευρά της πόλης, στα υψώματα της Αγίας Παρασκευής και του Προφήτη Ηλία. Στη συνέχεια προωθήθηκαν για εξερεύνηση δύο λόχοι, οι οποίοι κατέλαβαν θέσεις γύρω από την πόλη και εφάρμοσαν μέτρα περιμετρικής άμυνας. Τότε συγκεντρώθηκε η υπόλοιπη δύναμη και εισήλθε θριαμβευτικά στα Γρεβενά έχοντας επικεφαλήςτις πολεμικές σημαίες των δύο Ταγμάτων .
Με την είσοδο των στρατευμάτων στην πόλη παρουσιάστηκε ενώπιον του στρατιωτικού διοικητή η προσωρινή Διοικητική Επιτροπή, η οποία κατέθεσε την εξουσία. Την επιτροπή αυτή, που είχε καταρτισθεί μόλις εγκατέλειψε την πόλη ο τουρκικός στρατός με τον Μπεκήρ αγά, αποτελούσαν ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός Δάγγουλας, οι προύχοντες Νικόλαος Κουσίδης, Αθανάσιος Ηλίας, Νικόλαος Ζαμκίνος και Δημήτριος Μπούσιος (αδελφός του Γ. Μπούσιου), ο μέχρι τότε καϊμακάμης (έπαρχος) Γρεβενών Αλή Φερουζάν εφένδης και οι βέηδες Βεχήπ εφένδης και Ζουμπέρ εφένδης.
Ο Μητροπολίτης, ως εκπρόσωπος όλων, απηύθυνε την παρακάτω προσφώνηση προς τονσυνταγματάρχη Γεννάδη:
«Η προσωρινή Διοικητική Επιτροπή παραδίδει την αρχή σε σας το γενναιότατο Διοικητή του νικηφόρου Ελληνικού Στρατού, ο οποίος προελαύνοντας γοργά χάρισε την πολυπόθητη ελευθερία τόσο στην πόλη όσο και στην επαρχία Γρεβενών μετά από τόσους αιώνες δουλείας του Ελληνισμού. Σας συγχαίρει και συνάμα σας παρακαλεί να διαβιβάσετε στον ανδρείο Στρατηλάτη και Διάδοχο του ελληνικού Θρόνου Κωνσταντίνο την άπειρη ευγνωμοσύνη της Επιτροπής και του λαού της πόλεως και της περιφέρειας των Γρεβενών για την εθνική αποκατάσταση και την ελευθερία που μας δώρισε».
Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Β΄ Δάγγουλας
Ήταν η πρώτη φορά που Οθωμανοί υποδέχονταν με χειροκροτήματα και ζητωκραυγές τον Ελληνικό Στρατό. Ίσως αυτό να οφείλεται στην αντίδραση προς το καθεστώς καταπίεσης και αυθαιρεσίας που είχε επιβάλει στην περιφέρεια Γρεβενών ο λοχαγός του τουρκικού στρατού Μπεκήρ αγάς.
Τα Γρεβενά στη δεκαετία του 1910 (φωτ. λεύκωμα Β. Νικόπουλου)Τα Γρεβενά στη δεκαετία του 1910 (φωτ. λεύκωμα Β. Νικόπουλου)
Η τηλεγραφική αναφορά που υποβλήθηκε από το Γεννάδη αυθημερόν για την ενημέρωση του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου ήταν η εξής:
«Μεσημβρίαν κατέλαβον πόλιν Γρεβενών αμαχητί, του τουρκικού στρατού αποσυρθέντος εις Λειψίσταν(Νεάπολη) άμα τη αναγγελία της προελάσεως των ημετέρων. Υποδοχή εκ μέρους κατοίκων ανεξαρτήτως θρησκεύματος ενθουσιώδης.
Απόσπασμα Ευζώνων Γ ε ν ν ά δ η ς».
Το Απόσπασμα Γεννάδη κατέλαβε με αυτόν τον τρόπο την πόλη των Γρεβενών, χωρίς να χρειασθεί να δώσει μάχη. Η διοίκηση με τα Τάγματα στάθμευσαν στο χώρο του τουρκικού Νοσοκομείου, εκτός από τρεις λόχους που εγκαταστάθηκαν για ασφάλεια στα γύρω υψώματα ως εξής:
Ένας λόχος στο Βαρόσι.
Ένας λόχος στα βόρεια υψώματα της πόλης (ύψωμα 610).
Ένας λόχος στα νότια υψώματα της πόλης (υψώματα Αγίας Παρασκευής και Προφήτη Ηλία).
Για να μην υπάρχει κενό εξουσίας, ο συνταγματάρχης Γεννάδης, την επόμενη ημέρα (16 Οκτωβρίου) διόρισε Δήμαρχο της πόλης το δικηγόρο Νικόλαο Κουσίδη και οκτώ δημοτικούς συμβούλους (5 Έλληνες και 3 Οθωμανούς). Αυτό δείχνει ότι το οθωμανικό στοιχείο που κατοικούσε στην πόλη αποτελούσε το 1/3 περίπου του πληθυσμού αυτής.Η σύνθεση του πρώτου Δημοτικού Συμβουλίου της απελευθερωμένης πόλης των Γρεβενών ήταν:
Δήμαρχος: Νικόλαος Κουσίδης. Αντικατέστησε τον Οθωμανό δήμαρχο Βεχήπ εφέντη.
Μέλη Δημοτικού Συμβουλίου: Κωνσταντίνος Ζαρκοδήμος, Αθανάσιος Ηλίας, Νικόλαος Ζαμκίνος, Σπύρος Ευθυμιάδης, Δημήτριος Μπούσιος, Καζαφέρ εφένδης Ζομπέρ εφένδης και Κιαμήλ Χαμήτ εφένδης. Επίσης διορίστηκε ως γιατρός του Δημαρχείου ο Αλέξιος Παπαλεξίου.
ΠΗΓΗ:
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΤΟ 1912 – (Του Χρήστου Δ. Βήττου Υποστρατήγου ε.α. – Συγγραφέα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου