Τα εκλογικά αποτελέσματα του ΠΑΣΟΚ, και
η άνευ προηγουμένου επιτυχής μαζικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να
συνοψιστούν στις παρακάτω θέσεις:
Α) Η παράδοση του σοσιαλδημοκρατικού εργατικού κινήματος- και όχι γενικά «Σοσιαλδημοκρατίας»- ξεκινά με την ίδρυση, εμπέδωση και μαζικοποίηση της Α’ και Β’ Διεθνούς, της Διεθνούς ένωσης των εργατικών κομμάτων. Η εργατική Σοσιαλδημοκρατία στηρίχτηκε κατά πρώτο λόγο στο μισθωτό προλεταριάτο και την βιομηχανική, πλέον προχωρημένη μερίδα του με πρωτοπορία το Socialdemocratishes Partei Deutschlands (SPD), το θεωρητικό και πολιτικό καμάρι των Friedrich Engels, August Bebel και Karl Kautsky. Ήταν μια διαρκής ανοδική – εκλογικά, οργανωτικά και πολιτικοθεωρητικα –περίοδος, κυριολεκτικά η belle époque του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου εργατικού κινήματος.
Β) Οι διασπάσεις του εργατικού κινήματος δεν ήταν απλώς ομαδοποιήσεις μικροαστών διανοουμένων, αλλά τμήματα της ιδίας τάξης, που αποχωρούσαν και ίδρυαν ξεχωριστά κόμματα και Διεθνείς. Αποτελούσαν ενδοταξικες πολιτικές και ιδεολογικές διασπάσεις του χώρου της μισθωτής εργασίας και όχι «κόμματα ελίτ» ή «κινήσεις προσωπικοτήτων».
Γ) Η θεωρητική και επιστημονική υποδομή- τύπος, θεωρητικά περιοδικά, κομματική οργάνωση, άφθονη παραγωγή επιστημονικής θεωρίας – ήταν προαπαιτούμενα της κομματικής υπόστασης. Οι θεωρητικές διαμάχες των Engels-Bakunin, Kautsky-Bernstein, Kautsky-Luxemburg, Kautsky-Lenin, άφησαν εποχή, όχι μόνο για την τεράστια βιβλιοπαραγωγικη τους δράση, αλλά κυρίως για την αποκρυστάλλωση καίριων στρατηγικών και τακτικών στόχων του εργατικού κινήματος.
Δ) Ο όρος «Σοσιαλδημοκράτης» και «Σοσιαλδημοκρατία» ήταν ταυτισμένος –κύρια- με την κοσμοθεωρία του γερμανικού κομμουνισμού και στους οπαδούς και στελέχη των κομμάτων της Α και Β’ Διεθνούς, όροι όπως «σοσιαλδημοκράτης», «σοσιαλιστής» ή «κομμουνιστής» αποτελούσαν ενιαίο θεωρητικό corpus. Μόνο στην εποχή της Γ Διεθνούς ο όρος «Κομμουνιστικό Κόμμα» διαχωρίζεται σαφέστατα – λογω διάσπασης – από τα Σοσιαλιστικά Κόμματα.
Ε) Στην Ελλάδα η Εργατική Σοσιαλδημοκρατία ήταν σχεδόν ανύπαρκτη θεωρητικά και πολιτικά, ενώ αντίθετα επικυρίαρχη ευθύς εξαρχης ήταν η ηγεμονία του ΚΚΕ, τουλάχιστον από το 1922 (Με την εξαίρεση ίσως της εργατικής Ομοσπονδίας Federation, με 5.000 μέλη, οργάνωση κύρια του εβραϊκού προλεταριάτου της Θεσσαλονίκης και μέλος της Β’ Διεθνούς).
ΣΤ) Το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε τον αποκλειστικό σχεδόν κορμό της λαϊκής, ριζοσπαστικής Σοσιαλδημοκρατίας των δεκαετιών 1970-1980, με τεράστια συνιστώσα αυτή της μισθωτής τάξης του ιδιωτικού τομέα-αρχικά- αλλά και εξίσου σημαντικότατη μερίδα της μικροαστικής τάξης (παραδοσιακής και νέας, ανερχόμενης). Με την προϊούσα μεσοαστικοποιηση και αστικοποίηση μεγάλων στρωμάτων της λεγόμενης μεσαίας τάξης- ουσιαστικά μικροαστικής…- του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε προνομιακό εκφραστή πλεγμάτων και ομάδων εξουσίας και συμφερόντων του άρχοντος κοινωνικού μπλοκ εξουσίας τις «εκσυγχρονιστικές τετραετίες» 1996-2004.
Ζ) Το μετανεωτεριστικο, σοσιαλφιλελευθερο ΠΑΣΟΚ του Μνημονίου, συνοψίζει το βασικό σημείο τομής, με την έως τότε πορεία του “Η μεσοαστική ανερχόμενη συνιστώσα του ΠΑΣΟΚ αυτονομείται τελείως από τα στρώματα της μισθωτής τάξης, ιδιωτικού (κυρίως) και δημόσιου τομέα.” Το ΠΑΣΟΚ «δραπετεύει» από την πλέον μαχητική (πολιτικά) κοινωνική του συνιστώσα και τάξη, εντασσόμενο πλέον στα κλασσικά-από κοινωνική και πολιτική άποψη- αστικά κόμματα του «ευρέος κέντρου» και του «σοσιαλφιλελευθερισμου». Είναι ιστορικός όρος των «Σοσιαλδημοκρατικών» Κομμάτων της Νότιας Ευρώπης και ειδικότερα της Βαλκανικής να αποστασιοποιoυνται από τις πλέον ριζοσπαστικές ταξικές συνιστώσες τους και να στηρίζονται στην υπαρκτή- ή φαντασιακή- «μεσαία τάξη», η οποία όμως αποψιλώνεται από την εφαρμογή της πολιτικής τους…
Αν λοιπόν το ΠΑΣΟΚ δεν θέλει να μετατραπεί σε μια «μικροσκοπική-πτητική» Ένωση Κέντρου (tiny and volatile) σε στάδιο εξαφάνισης, ας επανακυψει στα καθημαγμένα- από την πολιτική του- μισθωτά στρώματα, ειδικότερα του ιδιωτικού τομέα, στρεφόμενο αριστερότερα. Έτσι λειτουργούσαν οι original Σοσιαλδημοκράτες της Α και Β Διεθνούς, εν αντιθέσει με τους imitation απογόνους τους των δελτίων των 8.
*Ο Ηλίας Ν. Παπαναστασίου είναι αρθρογράφος - οικονομολόγος, σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Lund (Σουηδία).
Α) Η παράδοση του σοσιαλδημοκρατικού εργατικού κινήματος- και όχι γενικά «Σοσιαλδημοκρατίας»- ξεκινά με την ίδρυση, εμπέδωση και μαζικοποίηση της Α’ και Β’ Διεθνούς, της Διεθνούς ένωσης των εργατικών κομμάτων. Η εργατική Σοσιαλδημοκρατία στηρίχτηκε κατά πρώτο λόγο στο μισθωτό προλεταριάτο και την βιομηχανική, πλέον προχωρημένη μερίδα του με πρωτοπορία το Socialdemocratishes Partei Deutschlands (SPD), το θεωρητικό και πολιτικό καμάρι των Friedrich Engels, August Bebel και Karl Kautsky. Ήταν μια διαρκής ανοδική – εκλογικά, οργανωτικά και πολιτικοθεωρητικα –περίοδος, κυριολεκτικά η belle époque του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου εργατικού κινήματος.
Β) Οι διασπάσεις του εργατικού κινήματος δεν ήταν απλώς ομαδοποιήσεις μικροαστών διανοουμένων, αλλά τμήματα της ιδίας τάξης, που αποχωρούσαν και ίδρυαν ξεχωριστά κόμματα και Διεθνείς. Αποτελούσαν ενδοταξικες πολιτικές και ιδεολογικές διασπάσεις του χώρου της μισθωτής εργασίας και όχι «κόμματα ελίτ» ή «κινήσεις προσωπικοτήτων».
Γ) Η θεωρητική και επιστημονική υποδομή- τύπος, θεωρητικά περιοδικά, κομματική οργάνωση, άφθονη παραγωγή επιστημονικής θεωρίας – ήταν προαπαιτούμενα της κομματικής υπόστασης. Οι θεωρητικές διαμάχες των Engels-Bakunin, Kautsky-Bernstein, Kautsky-Luxemburg, Kautsky-Lenin, άφησαν εποχή, όχι μόνο για την τεράστια βιβλιοπαραγωγικη τους δράση, αλλά κυρίως για την αποκρυστάλλωση καίριων στρατηγικών και τακτικών στόχων του εργατικού κινήματος.
Δ) Ο όρος «Σοσιαλδημοκράτης» και «Σοσιαλδημοκρατία» ήταν ταυτισμένος –κύρια- με την κοσμοθεωρία του γερμανικού κομμουνισμού και στους οπαδούς και στελέχη των κομμάτων της Α και Β’ Διεθνούς, όροι όπως «σοσιαλδημοκράτης», «σοσιαλιστής» ή «κομμουνιστής» αποτελούσαν ενιαίο θεωρητικό corpus. Μόνο στην εποχή της Γ Διεθνούς ο όρος «Κομμουνιστικό Κόμμα» διαχωρίζεται σαφέστατα – λογω διάσπασης – από τα Σοσιαλιστικά Κόμματα.
Ε) Στην Ελλάδα η Εργατική Σοσιαλδημοκρατία ήταν σχεδόν ανύπαρκτη θεωρητικά και πολιτικά, ενώ αντίθετα επικυρίαρχη ευθύς εξαρχης ήταν η ηγεμονία του ΚΚΕ, τουλάχιστον από το 1922 (Με την εξαίρεση ίσως της εργατικής Ομοσπονδίας Federation, με 5.000 μέλη, οργάνωση κύρια του εβραϊκού προλεταριάτου της Θεσσαλονίκης και μέλος της Β’ Διεθνούς).
ΣΤ) Το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε τον αποκλειστικό σχεδόν κορμό της λαϊκής, ριζοσπαστικής Σοσιαλδημοκρατίας των δεκαετιών 1970-1980, με τεράστια συνιστώσα αυτή της μισθωτής τάξης του ιδιωτικού τομέα-αρχικά- αλλά και εξίσου σημαντικότατη μερίδα της μικροαστικής τάξης (παραδοσιακής και νέας, ανερχόμενης). Με την προϊούσα μεσοαστικοποιηση και αστικοποίηση μεγάλων στρωμάτων της λεγόμενης μεσαίας τάξης- ουσιαστικά μικροαστικής…- του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε προνομιακό εκφραστή πλεγμάτων και ομάδων εξουσίας και συμφερόντων του άρχοντος κοινωνικού μπλοκ εξουσίας τις «εκσυγχρονιστικές τετραετίες» 1996-2004.
Ζ) Το μετανεωτεριστικο, σοσιαλφιλελευθερο ΠΑΣΟΚ του Μνημονίου, συνοψίζει το βασικό σημείο τομής, με την έως τότε πορεία του “Η μεσοαστική ανερχόμενη συνιστώσα του ΠΑΣΟΚ αυτονομείται τελείως από τα στρώματα της μισθωτής τάξης, ιδιωτικού (κυρίως) και δημόσιου τομέα.” Το ΠΑΣΟΚ «δραπετεύει» από την πλέον μαχητική (πολιτικά) κοινωνική του συνιστώσα και τάξη, εντασσόμενο πλέον στα κλασσικά-από κοινωνική και πολιτική άποψη- αστικά κόμματα του «ευρέος κέντρου» και του «σοσιαλφιλελευθερισμου». Είναι ιστορικός όρος των «Σοσιαλδημοκρατικών» Κομμάτων της Νότιας Ευρώπης και ειδικότερα της Βαλκανικής να αποστασιοποιoυνται από τις πλέον ριζοσπαστικές ταξικές συνιστώσες τους και να στηρίζονται στην υπαρκτή- ή φαντασιακή- «μεσαία τάξη», η οποία όμως αποψιλώνεται από την εφαρμογή της πολιτικής τους…
Αν λοιπόν το ΠΑΣΟΚ δεν θέλει να μετατραπεί σε μια «μικροσκοπική-πτητική» Ένωση Κέντρου (tiny and volatile) σε στάδιο εξαφάνισης, ας επανακυψει στα καθημαγμένα- από την πολιτική του- μισθωτά στρώματα, ειδικότερα του ιδιωτικού τομέα, στρεφόμενο αριστερότερα. Έτσι λειτουργούσαν οι original Σοσιαλδημοκράτες της Α και Β Διεθνούς, εν αντιθέσει με τους imitation απογόνους τους των δελτίων των 8.
*Ο Ηλίας Ν. Παπαναστασίου είναι αρθρογράφος - οικονομολόγος, σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Lund (Σουηδία).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου