«Μπουρλότο» σε πετρέλαιο και Περσικό -TVXS

 Η επίθεση στις εγκαταστάσεις πετρέλαιου της Aramco στη Σαουδική Αραβία είναι αναμφισβήτητα η πιο σημαντική στρατιωτική επιχείρηση κατά των υποδομών του βασιλείου που αποτελεί σημαντικό σύμμαχο των ΗΠΑ στην ανατολή. Δεν είναι λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε «με το δάκτυλο στη σκανδάλη». Η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη για αντίποινα και χτυπά τα τύμπανα του πολέμου ενάντια στο Ιράν.

Η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει η άντληση ποσότητας πετρελαίου ίση με το 5% της παγκόσμιας παραγωγής αργού και οδήγησε στο μεγαλύτερο άλμα των τιμών του μαύρου χρυσού από το 1991. Χθες σημείωσε άνοδο σχεδόν 20%. Πρόκειται για την μεγαλύτερη άνοδο από την ιρακινή επέμβαση του 1991 στο Κουβέιτ που προκάλεσε τον Πόλεμο του Κόλπου.

Την ευθύνη για την επίθεση, που έπληξε τη μεγαλύτερη παγκοσμίως μονάδα επεξεργασίας αργού πετρελαίου, ανέλαβε η οργάνωση των Χούτι, που ελέγχει την πρωτεύουσα της Υεμένης και την οποία οι ΗΠΑ θεωρούν σύμμαχο του Ιράν. Το Ιράν αρνήθηκε ότι είναι υπεύθυνο για την επίθεση αλλά δεν προσπάθησε να θάψει το τσεκούρι του πολέμου. Αντίθετα δήλωσε έτοιμο για έναν κανονικό πόλεμο. Οι δε Χούτι της Υεμένης υποσχέθηκαν ότι θα υπάρξουν και νέες επιθέσεις και προειδοποίησαν ότι μπορούν να φτάσουν σε όποιο σημείο της Σαουδικής Αραβίας θέλουν ανά πάσα στιγμή.


Η κλιμάκωση στις σχέσεις Ιράν και ΗΠΑ είναι πιθανό να εξαφανίσει κάθε πιθανότητα διαπραγματεύσεων μεταξύ των δυο χωρών για την καταρρακωμένη πυρηνική συμφωνία που υπεγράφη το 2015 και από την οποία οι Αμερικανοί αποχώρησαν μονομερώς το 2018 επί Τραμπ ξεκινώντας την πολιτική «μέγιστης πίεσης» ενάντια στην Τεχεράνη.

Η Τεχεράνη απαντώντας στην στάση των ΗΠΑ άρχισε να τηρεί όλο και λιγότερο τις δεσμεύσεις της. Γι’ αυτό και κάποιοι εκτιμούν ότι η επίθεση στη Σαουδική Αραβία ταιριάζει με το μοτίβο του Ιράν για αντίσταση στις ΗΠΑ. Αυτό υποστηρίζει μιλώντας στον Al Jazeera, ο Έρβιν φαν Βέεν, ανώτερος ερευνητής στο Clingendael's Conflict Research Unit της Ολλανδίας.

«Είδαμε μια σημαντική κλιμάκωση των επιθέσεων του Ισραήλ - που στηρίζουν οι ΗΠΑ - στο Λίβανο, το Ιράκ και τη Συρία», σημειώνει προσθέτοντας «το Ιράν μπορεί μόνο να αντιδράσει ασσυμετρικά και αυτή είναι η απάντηση στις ΗΠΑ: ‘μαζέψτε τα σκυλιά σας’».

Τα σενάρια για την επίθεση

Εκπρόσωπος των Χούτι δήλωσε σε κανάλι της Βηρυτού ότι η επίθεση στην Aramco διεξήχθησε από 10 αεροσκάφη και σε συνεργασία με Σιίτες διαφωνούντες εντός της Σαουδικής Αραβίας.

Δυο εναλλακτικές διαδρομές είναι αυτές που μπορεί να ακολουθήθηκαν από τα drones.  Η πρώτη είναι τα drones να ξεκίνησαν από τα εδάφη των Χούτι στη βορειοδυτική Υεμένη και διασχίζοντας όλη τη Σαουδική Αραβία να έφτασαν στο στόχο τους. Η δεύτερη είναι τα drones είναι να ξεκίνησαν από τη βορειοανατολική Υεμένη κοντά στα σύνορα με το Ομάν και να ταξίδεψαν βόρεια μέσω περιοχών κοντά στα Αραβικά Εμιράτα και στο Κατάρ προτού χτυπήσουν το στόχο τους. 

Και τα δυο σενάρια αυτά αμφισβητούνται από επιχειρησιακή άποψη από αναλυτές που λαμβάνουν υπόψη: πρώτον, την πιθανή έλλειψη πρόσβασης των Χούτι σε τέτοια προηγμένα συστήματα εναέριας επίθεσης, δεύτερον την τεράστια γεωγραφική απόσταση από το σημείο αναχώρησης μέχρι τον τελικό προορισμό και τρίτον τις ισχυρές αεροπορικές δυνάμεις κατά μήκος της διαδρομής που φέρεται να ακολουθήθηκε.

Αυτό, σύμφωνα με την ίδια άποψη, εγείρει το ενδεχόμενο η επίθεση στην Aramco, να έγινε από το νότιο Ιράκ, το οποίο βρίσκεται πολύ πιο κοντά στις εγκαταστάσεις και όπου οι Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης που υποστηρίζονται από το Ιράν δέχτηκαν πρόσφατα επιθέσεις για τις οποίες υποπτεύονται το Ισραήλ. Από την πλευρά τους οι Ισραηλινοί ούτε επιβεβαίωσαν, ούτε διέψευσαν ότι βρίσκονται πίσω από αυτές τις επιθέσεις.



Στα τέλη Ιουνίου, Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν επίσης καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επίθεση που έγινε στις αρχές Μαΐου σε αγωγό της Aramco - για την οποία επίσης οι Χούτι ανέλαβαν την ευθύνη - ξεκίνησε από το Ιράκ και όχι από την Υεμένη.

Πάντως, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα συντρίμμια από τα αεροσκάφη που εκτέλεσαν την τελευταία επίθεση στην Aramco είναι διαφορετικά από εκείνα των προηγούμενων επιθέσεων που ανέλαβαν οι Χούτι στη Σαουδική Αραβία. Σημειώνουν ότι πρόκειται για διαφορετικά αεροσκάφη και διαφορετικά εκρηκτικά.

Μια ημέρα μετά την επίθεση, το Middle East Eye, φιλοξενούσε δηλώσεις ενός ανώνυμου ιρακινού αξιωματούχου, που υποστήριζε ότι η επιχείρηση έγινε από το Ιράκ σε αντίποινα για τις ισραηλινές επιθέσεις εναντίον βάσεων των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης. Το Ιράκ αρνήθηκε ότι η επίθεση έγινε από τα εδάφη του.

Ο φαν Βέεν πάντως υποστηρίζει ότι και στις δυο περιπτώσεις, και των Χούτι και των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης υπάρχει ένα αυτόνομο κίνητρο για επίθεση στην Aramco που δεν συνδέεται υποχρεωτικά με τις σχέσεις τους με το Ιράν. Οι πρώτοι πλήττονται από την αμερικάνική υποστήριξη στην στρατιωτική επιχείρηση στην Υεμένη και οι δεύτεροι υπέστησαν πρόσφατα πολλά αεροπορικά χτυπήματα.

Ένα άλλο σενάριο που εξετάζουν τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η Σαουδική Αραβία δείχνει την Ιρανική Επαναστατική Φρουρά ως υπεύθυνη για την επίθεση που θα μπορούσε να έχει γίνει με πυραύλους που εκτοξεύτηκαν είτε από το Ιράκ, είτε ακόμη και από το ίδιο το Ιράν. Μια τέτοια κίνηση πάντως δεν συμπίπτει γενικά με την στρατηγική περιφερειακής ασφάλειας της Τεχεράνης για έμμεση και ασύμμετρη δέσμευση με συμβατικά ανώτερους αντιπάλους και διατήρηση της βέλτιστης δυνατότητας άρνησης.

Διαπραγματεύσεις τέλος;

Η επίθεση στην Aramco αναμένεται να επισκιάσει κάθε προσπάθεια που έχει γίνει για την αποκλιμάκωση των σχέσεων μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ, παρ’ ότι ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να αποκλείσει μια πιθανή συνάντηση μεταξύ Τραμπ και Ρουχανί.

Εκπρόσωπος των Φρουρών της Επανάστασης δήλωσε στον Al Jazeera, ότι το σώμα αποκλείει κάθε πιθανότητα συνομιλιών με τις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή. «Οι φρουροί δεν επιθυμούν αυτή η διπλωματική διαδικασία να καταλήξει κάπου καθώς φοβούνται ότι θα μπορούσε να οδηγήσει την κυβέρνηση Ρουχανί σε δέσμευση για να σταματήσει η περιφερειακή εμπλοκή του Ιράν, ο πυρηνικός εμπλουτισμός και η ανάπτυξη πυραύλων», είπε χαρακτηριστικά.

Κάποιοι αναλυτές σημειώνουν πάντως ότι η μπάλα παραμένει στο γήπεδο των ΗΠΑ. Η πρόσφατη απόλυση του συμβούλου εθνικής ασφαλείας του Τραμπ Τζον Μπόλτον - αφού αυτός αντιτάχθηκε σθεναρά στη μείωση των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης - είχε ανοίξει ένα σπάνιο παράθυρο διαπραγματεύσεων.

«Η απόλυση των ‘γερακιών του πολέμου’, όπως ο Τζον Μπόλτον, είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά αν η κυβέρνηση του Τραμπ ενδιαφέρεται για αποκλιμάκωση, θα πρέπει να σταματήσει την άσκηση γελοίων εκστρατειών πίεσης που τελικά υποχρεώνουν το Ιράν να επιλέξει μεταξύ της υποταγής και της αντιπαράθεσης», σημειώνει ο ιστορικός της σύγχρονης Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), Πούγια Αλιμαγκχάμ. «Εξάλλου, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε ποια πορεία θα ακολουθούσε ένα κράτος με σύγχρονη ιστορία αντίστασης στη δυτική παρέμβαση κάτω από τέτοιες συνθήκες».