«Εάν αποσυνδέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις - Η πρώτη αλήθεια είναι ο θάνατος. Απομένει να μάθουμε ποια είναι η τελευταία» Οδυσσέας Ελύτης (2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996)
Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους, κατά πολλούς ο σπουδαιότερος Έλληνας ποιητής. Το έργο του Οδυσσέα Ελύτη (πραγματικό όνομα: Οδυσσέας Αλεπουδέλης), για το οποίο τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979, αποτελεί ένα μαγευτικό ταξίδι στον κόσμο της ποίησης. Ο «ποιητής του φωτός» ήταν ένα από τα επίλεκτα μέλη και τελευταίους εκπροσώπους της λεγόμενης «γενιάς του τριάντα» στον χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Η ροπή του τόσο προς την ελληνική παράδοση όσο και προς τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό τον οδήγησαν να αναπτύξει ένα ιδιαίτερο ύφος, λυρικό αλλά και εθνικό ταυτόχρονα. Τα κύρια χαρακτηριστικά της ποίησης του Ελύτη είναι ο πλούτος της γλώσσας, η διεισδυτική του αντίληψη για τον κόσμο, η πολυσημία των λέξεων και η σημασία τους. Ο Ελύτης δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πολιτικός ποιητής. Σπάνια εξέφραζε πολιτικές αλληγορίες μέσα από τα ποιήματά του. Συνήθως απείχε από την πολιτική, τα κόμματα και τις ιδεολογίες και στα ποιήματά του εκφράζονται κυρίως η αγάπη για τον ελληνισμό και την παράδοση.
Άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα από ανακοπή καρδιάς σε ηλικία 85 ετών, όμως κληροδότησε στις επόμενες γενιές μια τεράστια παρακαταθήκη λογοτεχνικών έργων, κάποια εκ των οποίων έχουν μελοποιηθεί από εξαίρετους συνθέτες. Είναι γνωστός και ως ο ποιητής του Αιγαίου.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα ήταν ο μικρότερος από τα έξι παιδιά του επιχειρηματία Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά, που είχαν εργοστάσιο σαπωνοποιίας και πυρηνελουργίας στο Ηράκλειο. Το 1914 η οικογένεια του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ξεκινά τη φοίτηση του στο ιδιωτικό σχολείο Μακρή, έχοντας μεταξύ άλλων δασκάλους του τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο και τον Ιωάννη Θ. Κακριδή.
Το 1928 έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τη λογοτεχνία και δημιουργεί μια σχέση αγάπης κι εξάρτησης μαζί της χωρίς ποτέ να την προδώσει. Το 1930 γράφτηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών και γρήγορα γοητεύεται από την ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη και του Ανδρέα Κάλβου. Παράλληλα, την ίδια περίοδο ανακαλύπτει το έργο του Πωλ Ελυάρ και των Γάλλων υπερρεαλιστών, που επέδρασαν σημαντικά στις ιδέες του για τη λογοτεχνία και τον έκαναν να παραδεχτεί τις δυνατότητες που παρουσίαζε η λυρική ποίηση.
Σημαντική στιγμή για την εξέλιξη της ποίησης του Ελύτη είναι το 1935 όταν γνωρίζει τον Αντρέα Εμπειρίκο, που του χαράζει και τον δρόμο του υπερρεαλισμού. O Ελύτης ψάχνει το νέο όραμα στην ποίηση, «την Μεγάλη Ιδέα», την ανανέωση, την αλλαγή και γίνεται μέσα από το έργο και την ζωή του ρομαντικός επαναστάτης. Μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο και τον Νίκο Εγγονόπουλο, γνωρίζουν τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα. Περνούν πολλές ώρες μιλώντας για την ποίηση, για τα σύγχρονα λογοτεχνικά ρεύματα και γράφουν ποιήματα μαζί.
Ο ποιητής του Αιγαίου
Η πρώτη του εμφάνιση ως ποιητής μέσω του περιοδικού «Νέα Γράμματα» έγινε δεκτή με ενθουσιασμό, παρά τις ποικίλες αντιδράσεις που προκάλεσε. Ο ποιητικός του λόγος είναι εντελώς καινούργιος και τα θέματά του, ο ήλιος, η θάλασσα, το Αιγαίο, η νεότητα, κάνουν τους αναγνώστες του να βλέπουν με μια νέα ματιά το ελληνικό τοπίο και την ίδια τη ζωή.
Το 1937 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στην Κέρκυρα, αλληλογραφώντας παράλληλα με τον Νίκο Γκάτσο και τον Γιώργο Σεφέρη, που βρίσκονταν στην Κορυτσά. Λίγο μετά την απόλυσή του, τον επόμενο χρόνο, ο Μήτσος Παπανικολάου δημοσίευσε το άρθρο «Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης» στα Νέα Γράμματα, το οποίο συνέβαλε στην καθιέρωσή του.
Το 1939 εγκατέλειψε τη νομική και, μετά από αρκετές δημοσιεύσεις ποιημάτων του σε περιοδικά, τυπώθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Προσανατολισμοί». Τον επόμενο χρόνο, μεταφράστηκαν για πρώτη φορά ποιήματά του στα γαλλικά από τον Σαμουέλ Μπω Μποβύ.
Με το ξέσπασμα του πολέμου υπηρέτησε ως υπολοχαγός, ενώ κατά τη διάρκεια του πολέμου και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας παρέμεινε ενεργός, εκδίδοντας επιτυχημένες ποιητικές συλλογές και δοκίμια για τη σύγχρονη ποίηση και άλλα καλλιτεχνικά ζητήματα.
Το Νοέμβριο του 1943, εκδίδεται η συλλογή «Ο Ήλιος ο Πρώτος μαζί με τις Παραλλαγές πάνω σε μια αχτίδα», σε 6.000 αριθμημένα αντίτυπα, ένας ύμνος του Ελύτη στη χαρά της ζωής και στην ομορφιά της φύσης. Στα Νέα Γράμματα που άρχισαν να επανεκδίδονται το 1944, δημοσίευσε το δοκίμιό του «Τα κορίτσια», ενώ από το 1945 ξεκίνησε η συνεργασία του με το περιοδικό Τετράδιο μεταφράζοντας ποιήματα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και παρουσιάζοντας σε πρώτη δημοσίευση το ποιητικό του έργο Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου